Sommige mensen hebben meer kans op het ontwikkelen van voetproblemen, bijvoorbeeld als gevolg van een aandoening zoals diabetes mellitus of reuma. Dit noemen we mensen met een specialistische risicovoet. Door te screenen op risicofactoren kunnen eventuele complicaties vroegtijdig worden ontdekt. Steeds vaker wordt de screening door de vertrouwde voetverzorger gedaan. Dit heeft zijn voordelen: de voetverzorger ziet de betreffende patiënt 1x per vier tot zes weken. Eventuele veranderingen kunnen dan ook snel worden ontdekt. Een voetverzorger is bevoegd als deze in het bezit is van de zogenoemde aantekening van de diabetische voet. Veel ziektekostenverzekeraars vergoeden dan zowel de screening als de voetbehandelingen. Bij de screening wordt door mij (de voetverzorger) de huidconditie onderzocht en of de patiënt mycose, ulcera of verkleuring heeft. Daarnaast wordt er met een aantal meetinstrumenten onderzocht of neuropathie aanwezig is. Ik bekijk dan of het gevoel in de voet normaal is en/of de voeten achteruit gaan. Het duidelijk en volledig invullen van het screeningformulier is van belang om ontwikkelingen van de patiënt bij te houden. Bovendien kunnen u en ik, door alles vast te leggen op een formulier, gemakkelijk terugvinden wat wij in het verleden allemaal hebben gedaan.

De screening die u bij mij kan verwachten gaat als volgt:

• Gevoeligdheidsmeting - het 'Semmes Weinstein monofilament' is een meetinstrument. Het bestaat uit een soort staafje, met aan de voorkant een nylondraad. Ik test met een monofilament van 10 gram. Doormiddel van dit instrument kan ik meten of de patiënt sensibele neuropathie heeft, ook bekend als gevoelsneuropathie. Als de patiënt deze meting niet goed meer voelt, is hij of zij ook niet in staat om een knellende, kapotte schoen of een oneffenheid in de schoen op te merken. Hierdoor zal een wondje door u niet opgemerkt worden en kunnen ulcera ontstaan. Voordat deze test uitgevoerd gaat worden, is het van belang dat de eventuele keratose (eelt) van de voet is verwijderd. Vervolgens laat ik de patiënt kennis maken met het meetinstrument, door het u eerst op de pols te laten voelen. Er wordt getest op de volgende punten: plantair op de top eerste, derde en vijfde teen en op de kopjes van de eerste, derde en vijfde middenvoetsbeentjes. Maar ook op de basis van het mediale geleng en het midden van de hiel. Dorsaal (bovenzijde) test ik u ook tussen de eerste en tweede teen en midden op de wreef. Hierbij wordt er zo tegen de nylondraad gedrukt dat deze de vorm van een C krijgt. Alle te testen punten worden 3 keer getest en deze gegevens worden op uw screening formulier ingevuld.
  
  
• Stemvorktest - bij de stemvorktest gebruik ik een stemvork van 28 megahertz. Met deze stemvork wordt getest of het diepere gevoel nog aanwezig is. De plaatsen die bij deze test worden getest zijn: aan de zijkant van het kopje van het eerste en het vijfde middenvoetsbeentje en op de binnen -en buitenenkel en de scheenbeenknobbel (net onder de knie). Hierbij slaat men de stemvork telkens opnieuw aan. De patiënt geeft aan wanneer de trilling niet meer voelbaar is. Ook hier laat ik de patiënt eerst kennis maken met de trilling op de pols.
  
  
• Koud en warm gevoel - de tipterm, ook wel thermotip genoemd, is een staafje met aan één zijde een koud element en aan de andere zijde een warm element. Hier wordt dus getest of het warmte- en koudegevoel aanwezig is bij een patiënt met neuropathie. Wanneer dit gevoel afwezig is, is de patiënt niet in staat onderscheid te maken tussen koud en warm water. Om te voorkomen dat ze hierdoor hun voeten verbranden, moeten deze patiënten eerst thuis het water testen met een thermometer. Als ik u de tip-thermo-test heb uitgelegd, is het de bedoeling dat de patiënt mij vertelt welke zijde van het staafje het koudste aanvoelt op de huid. Tijdens deze test wordt door mij de thermotip op de voet, dorsaal (bovenzijde) tussen de eerste en tweede teen geplaatst.
  
  
• Limited Joint Mobility - zodra een Limited Joint Mobility aanwezig is, zullen alle gewrichten (ook gewrichten van handen en vingers, heup en schouder) min of meer gaan verstijven. Om er zeker van te zijn of hier sprake van is, kunnen we de bidstand doen. Deze test kan alleen uitgevoerd worden indien de patiënt geen reumatoïde artritis heeft en de vingers nooit heeft gebroken. Tijdens deze test worden de handen in een bidstand gebracht en staan de handen 90 graden ten opzichte van de onderarm. Er is geen beperking aanwezig bij de patiënt als de pinken tegen elkaar komen of als de handen 90 graden ten opzichte van de onderarm staan.
  
  
• Schoeninspectie - heel belangrijk bij de screening is de schoeninspectie. Veel mensen lopen op veel te kleine of te krappe schoenen. De reden hiervan is voornamelijk, dat ze door neuropathie niet voelen dat ze met hun tenen tegen de voorkant van de schoenen komen. Veel mensen schrikken als ze zien dat ze ook daadwerkelijk op veel te klein schoeisel lopen. Dit laat ik u dan zien door middel van een voetlengtemeter waardoor u dan ook zelf kan zien welke schoenmaat u daadwerkelijk zou moeten kopen. Er kan namelijk verschil in maatlengte zitten tussen de rechter en de linker voet. Daarom moeten altijd beide voeten worden opgemeten. Ook is het belangrijk dat de schoenen geen harde naden en stiksels hebben en niet stuk zijn aan de binnenkant. Deze gebreken worden vaak te laat opgemerkt. Verder is het van groot belang dat u een grote breedtemaat koopt van schoen die voorzien is van een goede sluiting. Het liefst met een veter of klittenbandsluiting.
  
  
• Drukmeting - bij elke screening worden podogrammen (blauwafdrukken) gemaakt, zowel statische (stilstaand) als dynamische (lopend). Zijn er donkere verkleuringen te zien op de podogrammen, dan duidt dit op overdruk. Dit kan ik u laten zien en uitleggen aan de hand van de afdruk die ik met u maak van uw voeten, tijdens het stilstaan en tijdens de afwikkeling met het lopen. Deze overdruk kan ik dan ook aangeven op het screeningformulier. Want extra druk geeft meer kans op eelt, likdoorns, of een ulcus. Als het ooit zover zou komen zal ik u te allen tijde op tijd doorverwijzen naar andere disciplinea zoals huisartsen, diabetes verpleegkundigen en/of podotherapeuten waar ik op goede voet mee in verbinding sta!